Khi doanh nhân phải âm thầm trả giá về tinh thần (P2)

Những doanh nhân phải cùng lúc đóng nhiều vai, đối mặt nhiều trở ngại: Mất khách, mâu thuẫn với đối tác, cạnh tranh gia tăng, nhân viên lục đục, cùng lúc phải làm sao để đủ lương trả cho công ty.

Trước những khó khăn rắc rối, các doanh nhân trẻ thường khiến năng suất sụt giảm vì sao nhãng sức khỏe. Họ ăn quá nhiều, hoặc quá ít. Họ không ngủ đủ giấc, không thể dục thể thao. Điều này càng khiến tâm trí họ rối bời. Không chỉ vậy, ngoài một công việc căng thẳng, có nhiều yếu tố khác cộng hưởng đẩy doanh nhân đến bờ vực.

Theo các nhà nghiên cứu, rất nhiều doanh nhân có chung những đặc điểm về tính cách khiến họ mẫn cảm hơn trước rối loạn cảm xúc.

"Những người càng năng động, nhiệt huyết và sáng tạo càng hợp làm doanh nhân, nhưng chính những người này càng dễ lún sâu vào các tình trạng cảm xúc nặng nề", Michael A. Freeman - một nhà nghiên cứu tâm lý học doanh nhân cho biết. Những tình trạng đó bao gồm suy sụp, tuyệt vọng, thất vọng, cảm giác vô dụng, mất nhiệt huyết, ám ảnh tự tử. Triệu chứng này được gọi tên là "mặt tiêu cực của tính tích cực".

Sự quyết tâm hướng tới mục tiêu đôi lúc gặm nhấm chính bản thân họ. Nhiều khi các doanh nhân "nhạy cảm với mặt tối của sự ám ảnh", các nhà nghiên cứu từ đại học công nghệ Swinburne University of Technology cho biết.

Qua các bài phỏng vấn với doanh nhân về nhiệt huyết công việc, các nhà nghiên cứu nhận thấy nhiều người thể hiện các dấu hiệu của việc ám ảnh tâm lý, trong đó có những cảm xúc nặng nề về sự đau khổ và lo âu, có thể dẫn đến "rối loạn cảm xúc".

Sự nhiệt huyết đôi lúc "như những con chó sói, chúng phải chạy. Nếu bạn nhốt chúng trong nhà, chúng sẽ gặm nhấm đồ đạc. Chúng sẽ phát điên lên, chạy khắp nơi. Thế nên những người nhiệt huyết lúc nào cũng muốn bận rộn, muốn chủ động, muốn làm việc", nhà tâm lý học John Gartner cho biết. Không cần biết bác sỹ tâm lý giúp bạn tận tình đến đâu, một thất bại lớn trong làm ăn có thể khiến bạn suy sụp. Thậm chí những doanh nhân trải đời nhất cũng từng gục gã khi mặt đất sụp đổ dưới chân họ.

Mark Woeppel sáng lập công ty tư vấn quản lý Pinnacle Strategies vào năm 1992. Năm 2009, điện thoại của ông ngừng reo. Lâm vào cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, khách hàng của ông chẳng màng tới việc thúc đẩy sản lượng nữa, khi đối với họ, cầm cự được đã là một thành công. Doanh số của Pinnacle Strategies rơi không phanh 75%. Woeppel phải sa thải nhân viên.

Không lâu sau, ông bán cả tài sản: Xe hơi, trang sức, bất cứ thứ gì được giá. Cả sự tự tin của ông cũng dần cạn kiệt. "Khi là CEO, bạn nghĩ mình là cái rốn của vũ trụ. Rồi đùng một cái, bạn chẳng là gì", ông kể lại. Woeppel nhốt mình trong nhà. Lo âu và tự ti, ông bắt đầu ăn uống không kiểm soát và tăng liền 23 cân. Thỉnh thoảng ông xoa dịu nỗi niềm bằng sở thích từ lâu: Chơi guitar. Ông nhốt mình trong phòng, chơi những bản solo của Stevie Ray Vaughan và Chet Atkins.

"Đó là điều tôi có thể làm đơn giản vì tôi thích. Lúc đó tôi chẳng còn gì, ngoài chiếc guitar và sự thanh thản", ông nhớ lại.

Dù vậy, trong thời gian đó, ông vẫn tiếp tục làm việc để xây dựng những dịch vụ mới với hy vọng công ty sẽ trụ đủ lâu để ông có thể bán chúng.

Năm 2010, khách hàng bắt đầu quay trở lại. Pinnacle giành được hợp đồng lớn nhất trong lịch sử với một công ty sản xuất thiết bị vũ trụ.

Năm ngoái, doanh thu của Pinnacle cán mốc 7 triệu USD. Doanh số nhảy vọt 5.000% kể từ 2009, đưa công ty lên vị trí thứ 57 trong top Inc. 500. Woeppel tâm sự ông dẻo dai hơn qua những thời khốn khó.

"Trước đây, tôi từng quan niệm công việc là tất cả. Rồi bạn gục ngã. Sau đó bạn nhận ra bọn trẻ vẫn yêu bạn. Vợ bạn vẫn yêu bạn. Con cún vẫn yêu bạn".

Nhưng với nhiều doanh nhân khác, vết thương ấy chẳng bao giờ lành. Như với John Pope, CEO của WellDog - một công ty công nghệ năng lượng.

Ngày 11/12/2002, tài khoản ngân hàng của Pope còn đúng 8,42USD. Ông đã chậm trả tiền mua xe 90 ngày, chậm trả tiền nhà 75 ngày. Cục thuế IRS đã đệ đơn tố cáo ông. Điện thoại để bàn, điện thoại di động, truyền hình cáp nhà ông đều bị cắt.

Trong một tuần nữa, công ty gas sẽ ngừng cung cấp dịch vụ cho gia đình ông. Lúc đó, sẽ chẳng có cả lò sưởi. Khi ấy, công ty đang chờ một bức điện từ công ty dầu mỏ Shell - một nhà đầu tư chiến lược - sau nhiều tháng thương lượng, kết thúc bằng một hợp đồng dài 380 trang. Vì vậy Pope đã cố đợi. Rồi bức điện tới nơi vào ngày hôm sau. Pope và công ty được cứu sống.

Ngay sau đó, ông đã liệt kê những thứ mình đã vung tay quá trán về mặt tài chính. Đây sẽ là danh sách "trần" cho những thứ ông làm sau này.

Từ đó tới giờ WellDog đã khấm khá hơn. Trong 3 năm qua, doanh số tăng hơn 3.700%, cán mốc 8 triệu USD, giành vị trí 89 trong top Inc. 500 cho công ty. Nhưng với Pope, tàn dư tinh thần từ những năm tháng gập ghềnh vẫn còn vương vấn.

"Lúc nào tôi cũng cảm giác mình đang quá tay, chẳng bao giờ tôi được thoải mái". Ông kể.

"Lúc nào bạn cũng gặp vấn đề về sự tự tin. Bạn cảm giác như mỗi lần cảm thấy chắc chắn thì lại có chuyện gì đấy xảy ra".

Thỉnh thoảng, Pope cảm thấy mình phản ứng quá mức đối với những thứ lặt vặt. Hành vi này làm ông nhớ lại thời kỳ rối loạn căng thẳng sau chấn thương tâm lý của mình. "Bạn phát rồ lên chỉ vì một điều nhỏ nhặt. Đó là vết sẹo trong tinh thần của tôi". Mặc dù xây dựng công ty là một quá trình dài, khó đoán, đầy đau thương và hạnh phúc, có nhiều cách để doanh nhân giữ mình khỏi mất kiểm soát, các chuyên gia cho biết. Quan trọng nhất là dành thời gian cho những người thân yêu, Freeman khuyên.

"Đừng để công việc kéo bạn xa rời mối liên hệ với con người", ông nói.

Trong cuộc chiến chống lại sự tuyệt vọng, tình cảm gia đình và bạn bè có thể là những vũ khí hữu dụng. Thêm nữa, đừng ngại xin giúp đỡ - hãy gặp một chuyên gia tâm lý nếu bạn phải trải qua những triệu chứng nghiêm trọng của lo âu, rối loạn căng thẳng sau chấn thương tâm lý, hay tuyệt vọng.

Freeman cũng khuyên doanh nhân nên hạn chế sự phơi nhiễm tài chính của mình, cần thận trọng khi đánh giá rủi ro.

Hậu quả từ sự bất cẩn không chỉ hút cạn tài khoản ngân hàng mà còn đổ đầy stress trong bạn.

Hãy đặt ra một mức trần cho khoản tiền bạn dự định đầu tư, đừng để bạn bè và người thân góp nhiều hơn những gì họ có thể trang trải.

Cuối cùng, nhưng không kém phần quan trọng, đừng che giấu cảm xúc, ngay cả tại công sở.

Khi bạn thành thật về mặt cảm xúc, bạn có thể kết nối sâu sắc với nhiều người quanh bạn hơn, chuyên gia Brad Feld khẳng định.

"Khi bạn phủ nhận bản thân, mọi người có thể nhìn thấu. Sự sẵn sàng trước tổn thương là một khả năng mạnh mẽ của người lãnh đạo", ông nói.