The Mona Lisa

Trong các tác phẩm hội hoạ, có lẽ câu chuyện về nàng Mona Lisa là nước bọt và giấy mực nhất. Cho đến hôm nay người ta vẫn còn nhiều nghi điểm về bức ảnh huyền thoại này. 

Mona Lisa (La Gioconda hay La Joconde, Chân dung Lisa Gherardini, vợ của Francesco del Giocondo) là một bức chân dung thế kỷ 16 được vẽ bằng sơn dầu trên một tấm gỗ dương tại Florence bởi Leonardo da Vinci trong thời kì Phục Hưng Italia. Tác phẩm thuộc sở hữu của Chính phủ Pháp và hiện được trưng bày tại bảo tàng Louvre ở Paris, Pháp với tên gọi Chân dung Lisa Gherardini, vợ của Francesco del Giocondo.

Trước đây, người ta vẫn cho rằng Da Vinci vẽ chân dung bà Lisa Gherardini, hay còn gọi là La Gioconda, trong vòng 3 năm, từ năm 1503 đến năm 1506. Nhưng chứng cứ cho thấy rõ, ông hoàn thành bức tranh trong 16 năm và vẫn còn hoàn thiện cho kiệt tác này cho đến khi qua đời vào năm 1519.

Trải qua dòng chảy vô tận của thời gian, con người đã từng bước sáng tạo nên những thành công vượt bậc trong nhiều lĩnh vực, từ khoa học đến nghệ thuật. Một số trong chúng, như người ta vẫn nói, có vẻ đã chế ngự được sức mạnh của thời gian, trở thành một “biểu tượng” của nhân loại. Và, văn học cũng như nghệ thuật nói chung, đã chứng kiến thành công của Leonardo Da Vinci, với tác phẩm “The Mona Lisa” của mình, ông thực sự đã ghi một dấu ấn rõ nét trong lịch sử nghệ thuật của nhân loại.

Câu hỏi đặt ra là, tại sao nàng Mona Lisa lại nổi tiếng đến thế?

Dưới đây, chúng ta sẽ đưa ra một số sự thật thú vị về bức họa nổi danh này.

1. Mona Lisa có thật

Nếu ai đã từng xem qua “The Mona Lisa”, trên internet hay thực sự chiêm ngưỡng nó, hẳn sẽ bị hút hồn vì nụ cười bí ẩn của nàng. Chính nụ cười đó đã làm đau đầu giới sử gia vì câu hỏi: “thực sự nàng là ai”. Có nhiều giả thuyết cho thân thế của Mona Lisa, có người nói rằng nàng là mẹ của Da Vinci, có người lại nói là 1 người đàn bà quý phái, hay  thậm chí có giả thiết cho rằng Mona Lisa là tự họa biến tấu của Da Vinci (vì ông thường được xem là người lưỡng tính).

Nhưng, những nghiên cứu khoa học của  các chuyên gia thuộc đại học Heidelberg (Đức) đã góp phần làm sáng tỏ chân tướng của Mona Lisa – theo đó nàng là vợ của một thương gia  người Florentina tên là Francesco del Giocondo, và nguyên tên của nàng là Lisa Gherardini! Kết luận trên dựa vào những dòng chú thích trong một cuốn sách  (ra đời tháng 10/1510) của 1 người bạn của Da Vinci là  Agostino Vespucci .

Nghiên cứu cho thấy, trong nụ cười bí ẩn của nàng Mona Lisa, có  83% hạnh phúc, 9% khinh bỉ, 6% sợ hãi và 2% giận dữ. Một quan điểm khác, lý giải cho việc tại sao nàng chỉ cười mỉm, là do vào thế kỉ 16 răng người ta không được đẹp cho lắm.

2. Mona Lisa có lông mày, và Davinci cũng có sai sót khi vẽ nàng.

Nhìn vào bức họa Mona Lisa một cách cẩn thận, hẳn nhiều người sẽ thắc mắc khi thấy nàng có vẻ không có lông mày (?), nhưng những nghiên cứu gần đây chứng tỏ họa sĩ có vẽ lông mày cho nàng.

Điều này chỉ được phát hiện khi scan bức họa bằng máy ảnh Multi-Spectral 240 megapixels, do người sáng lập viện công nghệ Lumiere – Cotte tự chế tạo. Qua đó scan bức tranh bằng 13 dải song từ tia tử ngoại đến tia hồng ngoại, để lộ ra nhiều bí ẩn sau lớp sơn màu bị biến đổi qua hàng thế kỉ, trong đó có cả việc Da Vinci cũng đã có nhầm lẫn và lưỡng lự khi vẽ nàng, thể hiện ở ngón tay trái chưa được hoàn thiện, cùng một số lỗi chỉnh sửa ở khuỷu tay và bàn tay trái.

3. The Mona Lisa có hàm chứa sự đố kỵ?

Ron Piccirillo – một nghệ sĩ 37 tuổi người Mỹ tuyên bố đã phát hiện ra hình ảnh một con sư tử, một con khỉ và một con vật giống như cá sấu trong bức họa. Theo anh, những phát hiện này là dựa trên những hướng dẫn trong tài liệu của Da Vinci.

Theo quan niệm của Piccirillo, hình ảnh sư tử đại diện cho sự “đố kỵ và dối trá”

Tất nhiên, nghiên cứu trên chỉ dừng ở mức độ giả thuyết.

4. Có mật mã trong mắt của nàng Mona Lisa?

Theo tờ Daily mail, một nhóm các nhà nghiên cứu thuộc hiệp hội di sản quốc gia Italia đã phát hiện ra những ký tự bí ẩn trong đôi mắt của Mona Lisa bằng cách quan sát cận cảnh đôi mắt của nàng bằng kính hiển vi.

Theo đó, những chữ cái giống như “LV” – theo giả thiết là tên viết tắt của Leonardo Da Vinci – được phát hiện trong mắt phải của nàng. Ở mắt bên trái, các nhà nghiên cứu cũng nhận diện được một số ký tự giống như chữ “CE” hoặc B.

5. Giả thiết trong tác phẩm Da Vinci Code của Dan Brown

Những ai đã đọc qua cuốn sách “Da Vinci Code” của nhà văn Dan Brown chắc hẳn không khỏi ngạc nhiên trước những tiết lộ “động trời” về sự thật của những bức danh hoa của Leonardo Da Vinci. Bằng những suy luận táo bạo của mình, Dan Brown đã tạo ra một cái nhìn hoàn toàn khác về các tuyệt tác thời phục hưng này. Dưới đây là những nhận định của nhà văn về The Mona Lisa:

Mona Lisa là tự họa của Leonardo Da Vinci – đồng nghĩa với việc nàng là một “người lưỡng tính”. Theo nhận định của Dan Brown về Da Vinci, thì Da Vinci cho rằng người lưỡng tính là một tác phẩm hoàn hảo của tạo hóa, thể hiện bằng việc kết hợp những tinh túy của 2 giới tính.

Mona Lisa không nổi tiếng vì nụ cười của nàng – thực tế nó chả có ý nghĩa gì – mà nó nổi tiếng vì Da Vinci luôn mang theo nó bên mình khi ra ngoài và nói với mọi người rằng đó là tác phẩm tuyệt mỹ nhất của ông. Nói theo cách khác, Mona Lisa nổi tiếng vì Da Vinci đã “PR” cho nó (nếu theo giả thuyết Da Vinci tự họa ông bằng Mona Lisa – thì tất nhiên đó sẽ là hình ảnh mà ông khao khát được trở thành – nên chuyện ông hoàn toàn hài lòng và khoe khoang tác phẩm cũng là điều dễ hiểu, theo Dan Brown).

Mona Lisa là một lối nói đảo ngữ của Amon L’sa – sự kết hợp giữa 2 vị thần cổ xưa theo tính ngưỡng của người Ai Cập – nam thần Amon và nữ thần phồn thực Isis.

Da Vinci, hay Dan Brown, định nghĩa từ “hermaphrodite” là sự kết hợp giữa 2 vị thần là Hermes (hay Mercure trong tiếng La Mã), sứ thần của Olympus và Aphrodite – nữ thần sắc đẹp và tình yêu – hay Venus trong tiếng La Mã. 2 vị thần này đã gian díu với nhau và sinh ra con gái đặt tên là Hermaphrodite – sự kết hợp thần thánh của nam và nữ.

6. Hành trình của nàng Mona Lisa

Các giả thuyết mới tiếp tục tạo nên điều lý thú nữa cho lịch sử đầy màu sắc của “nàng” Mona Lisa. Da Vinci bắt đầu được đặt vẽ tranh vào năm 1503, lúc đó ông đang sống ở Florence. 

Giorgio Vasari, một nghệ sĩ đương đại đồng thời là tác giả cuốn Lives of the Artists, được cho là cuốn “Kinh thánh” của lịch sử nghệ thuật, đã ghi lại rằng “sau khi Da Vinci vẽ trong vòng 4 năm, ông để bức tranh dang dở đó”. Năm 1516, Leonardo được mời vẽ cho Vua François I tại Clos Luce, một lâu đài ở Amboise, phía Tây Paris, và ông mang theo bức tranh Mona Lisa cùng 2 họa phẩm khác. 

Khi Da Vinci qua đời, bức tranh được chuyển cho trợ lý đồng thời là người tình của ông - Salai, rồi sau đó Vua François I đã sở hữu bức tranh và để lại cho các vị vua Pháp kế nhiệm. Kiệt tác này được treo trong các cung điện ở Fontainebleau và Versailles cho đến khi cách mạng Pháp nổ ra và bức tranh được đưa vào Bảo tàng Louvre. Được biết, Hoàng đế Napoleon từng treo bức tranh trong phòng ngủ của mình tại cung điện Tuileries. 

Vụ trộm tranh năm 1911 đã đưa “nàng” Mona Lisa nổi tiếng trên bình diện quốc tế. Mặc dù hình ảnh bức tranh bị đánh cắp được đăng tải trên nhiều tờ báo và tạp chí khắp thế giới, song nó vẫn mất tích trong 2 năm. 

Nhà thơ Guillaume Apollinaire, người từng kêu gọi đốt Bảo tàng Louvre và từng dính líu vào việc buôn bán đồ bị đánh cắp, đã bị nghi ngờ liên quan vào vụ này và bị tống giam. Ông đổ tội cho danh họa Pablo Picasso, người cũng bị nghi vấn. Song cuối cùng cả 2 đều được chứng minh trong sạch. Kẻ trộm thực sự là Vincenzo Peruggia, lúc đó là một nhân công trong Bảo tàng Louvre. Hắn đánh cắp bức tranh vì cho rằng nó nên được đưa trở về Florence (Italia). Hắn đã giữ bức tranh trong một căn hộ ở Paris và bị bắt khi đang cố gắng bán tranh cho Phòng trưng bày Uffizi ở Florence. 

Xem thêm The Mona Lisa