Hầu hết mọi người nghĩ về trí tuệ cảm xúc như một kỹ năng, một thứ bạn có thể xây dựng và rèn luyện bằng thực tiễn. Và trong khi điều này đúng một phần, có một sự thật sâu sắc hơn về trí tuệ cảm xúc mà hầu hết chúng ta đều bỏ lỡ:
Là một nhà tâm lý học, tôi làm việc với nhiều người trông giống như họ không có nhiều trí tuệ cảm xúc:
Nhưng đó là kinh nghiệm của tôi rằng hầu hết mọi người không thực sự thiếu năng lực về trí tuệ cảm xúc. Trên thực tế, tôi nghĩ rằng hầu hết mọi người đã có trí tuệ cảm xúc cao.
Thật không may, nhiều người không thể sử dụng trí thông minh cảm xúc bẩm sinh của mình bằng một tập hợp các thói quen xấu gây cản trở.
Nếu bạn muốn cải thiện trí tuệ cảm xúc của mình, hãy học cách xác định những thói quen này trong cuộc sống của chính bạn và làm việc để loại bỏ chúng. Tôi nghĩ bạn sẽ thấy rằng trí tuệ cảm xúc tự nhiên của bạn không bị bỏ lại phía sau.
Đôi khi tất cả chúng ta đều quan trọng. Và nó không hẳn là một điều xấu - suy nghĩ cẩn thận và nghiêm túc về thế giới xung quanh chúng ta là một kỹ năng quan trọng. Nó giúp chúng ta điều hướng thế giới và các mối quan hệ của chúng ta một cách khách quan.
Nhưng quá nhiều chỉ trích - đặc biệt là thói quen chỉ trích người khác - có thể dẫn đến điều ngược lại với tính khách quan: nó có thể khiến chúng ta hẹp hòi và mù quáng, đặc biệt là chính chúng ta.
Một trong những lý do rất dễ để rơi vào việc chỉ trích người khác một cách thường xuyên là vì nó khiến chúng ta cảm thấy tốt:
Những lời chỉ trích hữu ích là làm cho thế giới tốt hơn. Những lời chỉ trích không có ích là làm cho bản thân bạn cảm thấy tốt hơn.
Mặc dù quan trọng có thể tạm thời khiến bạn cảm thấy tốt về bản thân , nhưng điều đó thường khiến bạn cảm thấy tồi tệ hơn về bản thân trong thời gian dài.
Mặt khác, những người thông minh về cảm xúc và tự nhận thức rằng việc chỉ trích người khác chỉ là một cơ chế phòng thủ nguyên thủy. Và rằng có nhiều cách tốt hơn, hiệu quả hơn để đối phó với những lo lắng và bất an của chúng ta.
Không biết điều đó, những người liên tục chỉ trích người khác thực sự chỉ đang cố gắng làm giảm bớt sự bất an của chính họ.
Hiểu rằng chỉ trích người khác là lãng phí thời gian và năng lượng vì tất cả thời gian và năng lượng không được đầu tư để cải thiện bản thân và thế giới xung quanh bạn.
Là con người chúng ta khao khát trật tự và chắc chắn. Và vì lý do chính đáng: Tổ tiên của chúng ta, những người giỏi hơn trong cuộc sống của họ ít chắc chắn hơn có lẽ đã sống sót lâu hơn những người không sống. Chúng tôi có động lực sinh học để giảm sự không chắc chắn.
Nhưng có một sự khác biệt lớn giữa việc thực hiện các bước hợp lý để giảm bớt sự không chắc chắn và quá sợ hãi đến nỗi chúng ta ảo tưởng rằng chúng ta có thể loại bỏ nó hoàn toàn.
Và đó là những gì những người lo lắng kinh niên làm. Họ rất sợ sự không chắc chắn và không sẵn lòng sống với nó, đến nỗi họ tự lừa mình nghĩ rằng họ có thể làm cho tương lai bớt bất ổn - bằng cách liên tục nghĩ về nó!
Những người lo lắng kinh niên sống dưới ảo tưởng rằng suy nghĩ luôn giải quyết vấn đề và việc lập kế hoạch luôn dẫn đến mức độ sẵn sàng cao hơn. Nhưng cả hai điều này đều không đúng:
Những người thông minh về cảm xúc hiểu rằng cuộc sống vốn dĩ không chắc chắn. Và họ hiểu rằng tốt hơn là đối mặt với thực tế rõ ràng này hơn là sống trong sự phủ nhận về nó.
Bởi vì khi bạn ngừng đánh bại bản thân với tất cả những căng thẳng và lo lắng đi kèm với sự lo lắng kinh niên, bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy bao nhiêu năng lượng và nhiệt huyết trở lại với cuộc sống của bạn.
Khi bạn ngừng khẳng định rằng thế giới hành động theo cách bạn muốn đến ngày mai, việc làm việc với thế giới bạn có ngày hôm nay trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.
Giống như con người chúng ta khao khát trật tự và sự chắc chắn, chúng ta cũng khao khát kiểm soát.
Chúng ta bị ám ảnh bởi ý tưởng rằng, với đủ nỗ lực và sự kiên trì, chúng ta có thể làm hoặc đạt được bất cứ điều gì.
Tất nhiên, hầu hết những người bị mắc kẹt không ngừng suy nghĩ về những sai lầm và thất bại trong quá khứ không thực sự tin rằng họ có thể thay đổi quá khứ. Thay vào đó, ngẫm nghĩ về quá khứ cho họ ảo tưởng về sự kiểm soát, tuy nhiên thoáng qua và tạm thời.
Khi bạn đã làm điều gì đó tồi tệ hoặc phạm sai lầm trong quá khứ, bạn tự nhiên cảm thấy tội lỗi và hối tiếc. Những người nhai lại mãn tính phát triển thói quen vô thức khi liên tục phát lại những sai lầm trong quá khứ bởi vì nó ngắn gọn mang lại cho họ cảm giác kiểm soát. Và cảm giác trong tầm kiểm soát giúp đánh lạc hướng khỏi cảm giác bất lực - đó là những gì chúng ta thực sự là khi gặp phải những sai lầm trong quá khứ.
Trong thực tế, không có tin đồn hay phân tích về những sai lầm trong quá khứ của bạn sẽ thay đổi những gì đã xảy ra. Có nghĩa là bất lực và bất lực là không thể tránh khỏi.
Đây là một thực tế khó khăn của cuộc sống mà những người thông minh về cảm xúc không chỉ hiểu mà còn chấp nhận.
Nếu bạn muốn tiếp tục cuộc sống của mình thay vì bị mắc kẹt trong quá khứ, bạn phải chấp nhận quá khứ cho những gì nó bao gồm cả cảm giác bất lực.
Bạn phải từ bỏ sự lựa chọn để xem lại nó vô tận, bất kể nó làm bạn mất bao nhiêu từ nỗi đau thực sự của bạn - nỗi đau của sự bất lực.
Khi nghi ngờ, hãy hành động trong hiện tại thay vì ở lại quá khứ. Làm điều gì đó hữu ích, ngay bây giờ, dù nhỏ đến đâu - và chống lại sự cám dỗ để phát lại một cảnh khác từ quá khứ của bạn.
Đừng từ bỏ quyền kiểm soát tương lai của bạn bằng cách giả vờ bạn có thể kiểm soát quá khứ.
Giống như nhai lại là một nỗ lực để kiểm soát quá khứ và cách chúng ta cảm nhận về nó, duy trì những kỳ vọng không thực tế thường là một nỗ lực tinh tế để kiểm soát người khác.
Tất nhiên, hầu hết những người có kỳ vọng không thực tế sẽ không thấy nó như vậy. Bạn có thể thấy kỳ vọng của bạn về người khác là một điều tốt: Có những kỳ vọng cao đối với mọi người khuyến khích họ phát triển và trưởng thành và trở thành chính mình tốt nhất!
Có thể, nhưng đây vẫn là một hình thức kiểm soát tinh tế. Bạn có một ý tưởng cho những gì một người khác trong cuộc sống của bạn nên hoặc làm hoặc hoàn thành và kỳ vọng của bạn là cách bạn cố gắng để làm cho nó xảy ra.
Nhưng chính xác, nó có nghĩa là gì để duy trì một kỳ vọng không thực tế?
Nói một cách đơn giản, điều đó có nghĩa là bạn dành thời gian để tạo ra những câu chuyện trong đầu về những gì người khác nên làm. Và khi họ chắc chắn không thể sống theo những tiêu chuẩn đó, bạn theo phản xạ so sánh thực tế với những kỳ vọng đó và cảm thấy thất vọng và thất vọng.
Và làm thế nào để bạn đáp ứng với sự thất vọng và thất vọng này? Bằng cách tạo ra những kỳ vọng thậm chí mạnh mẽ hơn và công phu hơn, bởi vì nó làm cho bạn cảm thấy tốt và kiểm soát!
Hãy nhìn, tất nhiên bạn quan tâm đến những người trong cuộc sống của bạn và muốn điều tốt nhất cho họ. Và thật đau đớn khi thấy họ đau đớn hay vật lộn hay đau khổ. Vì vậy, khi bạn tạo ra một câu chuyện trong tâm trí của bạn về họ thành công và làm tốt hơn (tức là một kỳ vọng), bạn cảm thấy tốt hơn một chút.
Vấn đề là, bạn thực sự không thể kiểm soát người khác, thậm chí là tốt hơn. Dù sao, gần như không nhiều như bạn muốn. Điều đó có nghĩa là bạn tạo ra một vòng luẩn quẩn liên tục của những hy vọng cao ngất và những thất vọng và thất vọng nghiêm trọng.
Hơn nữa, cuối cùng những nỗ lực kiểm soát của bạn bắt đầu được cảm nhận bởi những người trong cuộc sống của bạn và họ trở nên bực bội. Và nếu nó diễn ra đủ lâu, họ thậm chí có thể hành động trái với mong đợi của bạn chỉ đơn giản là bất chấp!
Giải pháp là buông bỏ những kỳ vọng của bạn. Ngừng tạo câu chuyện về những gì bạn muốn cho người khác. Và thay vào đó, chỉ cần có mặt cho người mà họ là:
Cải thiện trí tuệ cảm xúc của bạn thường là về những gì bạn làm ít hơn, không nhiều hơn.
Là một nhà tâm lý học, tôi làm việc với nhiều người trông giống như họ không có nhiều trí tuệ cảm xúc:
- Họ đổ lỗi cho người khác về vấn đề của họ
- Họ mắc kẹt trong chu kỳ căng thẳng và lo lắng
- Họ tự phá hoại ngay khi bắt đầu tiến bộ
Nhưng đó là kinh nghiệm của tôi rằng hầu hết mọi người không thực sự thiếu năng lực về trí tuệ cảm xúc. Trên thực tế, tôi nghĩ rằng hầu hết mọi người đã có trí tuệ cảm xúc cao.
Thật không may, nhiều người không thể sử dụng trí thông minh cảm xúc bẩm sinh của mình bằng một tập hợp các thói quen xấu gây cản trở.
Nếu bạn muốn cải thiện trí tuệ cảm xúc của mình, hãy học cách xác định những thói quen này trong cuộc sống của chính bạn và làm việc để loại bỏ chúng. Tôi nghĩ bạn sẽ thấy rằng trí tuệ cảm xúc tự nhiên của bạn không bị bỏ lại phía sau.
1. Chỉ trích người khác
Chỉ trích người khác thường là một cơ chế bảo vệ vô thức nhằm mục đích giảm bớt sự bất an của chính chúng ta.Đôi khi tất cả chúng ta đều quan trọng. Và nó không hẳn là một điều xấu - suy nghĩ cẩn thận và nghiêm túc về thế giới xung quanh chúng ta là một kỹ năng quan trọng. Nó giúp chúng ta điều hướng thế giới và các mối quan hệ của chúng ta một cách khách quan.
Nhưng quá nhiều chỉ trích - đặc biệt là thói quen chỉ trích người khác - có thể dẫn đến điều ngược lại với tính khách quan: nó có thể khiến chúng ta hẹp hòi và mù quáng, đặc biệt là chính chúng ta.
Một trong những lý do rất dễ để rơi vào việc chỉ trích người khác một cách thường xuyên là vì nó khiến chúng ta cảm thấy tốt:
- Khi bạn chỉ ra rằng người khác bị câm, bạn cũng ám chỉ rằng bạn thông minh.
- Khi bạn chỉ trích người khác là ngây thơ, điều bạn thực sự làm là nói với bản thân rằng bạn là người tinh vi.
- Khi bạn âm thầm cười thầm với chính mình về phong cách thời trang của ai đó khủng khiếp như thế nào, bạn đang tự nói với bản thân về sự tinh tế của chính mình.
Những lời chỉ trích hữu ích là làm cho thế giới tốt hơn. Những lời chỉ trích không có ích là làm cho bản thân bạn cảm thấy tốt hơn.
Mặc dù quan trọng có thể tạm thời khiến bạn cảm thấy tốt về bản thân , nhưng điều đó thường khiến bạn cảm thấy tồi tệ hơn về bản thân trong thời gian dài.
Mặt khác, những người thông minh về cảm xúc và tự nhận thức rằng việc chỉ trích người khác chỉ là một cơ chế phòng thủ nguyên thủy. Và rằng có nhiều cách tốt hơn, hiệu quả hơn để đối phó với những lo lắng và bất an của chúng ta.
Không biết điều đó, những người liên tục chỉ trích người khác thực sự chỉ đang cố gắng làm giảm bớt sự bất an của chính họ.
Hiểu rằng chỉ trích người khác là lãng phí thời gian và năng lượng vì tất cả thời gian và năng lượng không được đầu tư để cải thiện bản thân và thế giới xung quanh bạn.
Phê bình của người khác là một hình thức tự khen ngợi. Chúng tôi nghĩ rằng chúng tôi làm cho bức tranh treo thẳng trên tường của chúng tôi bằng cách nói với hàng xóm của chúng tôi rằng tất cả các hình ảnh của anh ấy là quanh co.
- Fulton J. Sheen
2. Lo lắng về tương lai
Lo lắng về tương lai có nghĩa là sống trong sự phủ nhận về bản chất không chắc chắn của cuộc sống.Là con người chúng ta khao khát trật tự và chắc chắn. Và vì lý do chính đáng: Tổ tiên của chúng ta, những người giỏi hơn trong cuộc sống của họ ít chắc chắn hơn có lẽ đã sống sót lâu hơn những người không sống. Chúng tôi có động lực sinh học để giảm sự không chắc chắn.
Nhưng có một sự khác biệt lớn giữa việc thực hiện các bước hợp lý để giảm bớt sự không chắc chắn và quá sợ hãi đến nỗi chúng ta ảo tưởng rằng chúng ta có thể loại bỏ nó hoàn toàn.
Và đó là những gì những người lo lắng kinh niên làm. Họ rất sợ sự không chắc chắn và không sẵn lòng sống với nó, đến nỗi họ tự lừa mình nghĩ rằng họ có thể làm cho tương lai bớt bất ổn - bằng cách liên tục nghĩ về nó!
Những người lo lắng kinh niên sống dưới ảo tưởng rằng suy nghĩ luôn giải quyết vấn đề và việc lập kế hoạch luôn dẫn đến mức độ sẵn sàng cao hơn. Nhưng cả hai điều này đều không đúng:
- Chỉ vì bạn đang nghĩ về một vấn đề không có nghĩa là bạn đang nghĩ về nó một cách hiệu quả.
- Và chỉ vì bạn đang lên kế hoạch - chạy qua vô số tình huống giả định trong tương lai - không có nghĩa là bạn được trang bị tốt hơn để xử lý chúng. Thông thường, bạn chỉ khiến bản thân cảm thấy chuẩn bị hơn.
- Lo lắng cho bạn ảo tưởng về sự chắc chắn. Nhưng cuối cùng, tất cả những gì nó làm là làm bạn dễ vỡ.
Những người thông minh về cảm xúc hiểu rằng cuộc sống vốn dĩ không chắc chắn. Và họ hiểu rằng tốt hơn là đối mặt với thực tế rõ ràng này hơn là sống trong sự phủ nhận về nó.
Bởi vì khi bạn ngừng đánh bại bản thân với tất cả những căng thẳng và lo lắng đi kèm với sự lo lắng kinh niên, bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy bao nhiêu năng lượng và nhiệt huyết trở lại với cuộc sống của bạn.
Khi bạn ngừng khẳng định rằng thế giới hành động theo cách bạn muốn đến ngày mai, việc làm việc với thế giới bạn có ngày hôm nay trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.
Lo lắng không phải là ngày mai trống rỗng của nó, nó làm trống ngày hôm nay của sức mạnh của nó.
- Corrie Ten Boom
3. Nhai lại quá khứ
Nhai lại những sai lầm trong quá khứ là một nỗ lực sai lầm trong kiểm soát.Giống như con người chúng ta khao khát trật tự và sự chắc chắn, chúng ta cũng khao khát kiểm soát.
Chúng ta bị ám ảnh bởi ý tưởng rằng, với đủ nỗ lực và sự kiên trì, chúng ta có thể làm hoặc đạt được bất cứ điều gì.
Tất nhiên, hầu hết những người bị mắc kẹt không ngừng suy nghĩ về những sai lầm và thất bại trong quá khứ không thực sự tin rằng họ có thể thay đổi quá khứ. Thay vào đó, ngẫm nghĩ về quá khứ cho họ ảo tưởng về sự kiểm soát, tuy nhiên thoáng qua và tạm thời.
Khi bạn đã làm điều gì đó tồi tệ hoặc phạm sai lầm trong quá khứ, bạn tự nhiên cảm thấy tội lỗi và hối tiếc. Những người nhai lại mãn tính phát triển thói quen vô thức khi liên tục phát lại những sai lầm trong quá khứ bởi vì nó ngắn gọn mang lại cho họ cảm giác kiểm soát. Và cảm giác trong tầm kiểm soát giúp đánh lạc hướng khỏi cảm giác bất lực - đó là những gì chúng ta thực sự là khi gặp phải những sai lầm trong quá khứ.
Trong thực tế, không có tin đồn hay phân tích về những sai lầm trong quá khứ của bạn sẽ thay đổi những gì đã xảy ra. Có nghĩa là bất lực và bất lực là không thể tránh khỏi.
Đây là một thực tế khó khăn của cuộc sống mà những người thông minh về cảm xúc không chỉ hiểu mà còn chấp nhận.
Nếu bạn muốn tiếp tục cuộc sống của mình thay vì bị mắc kẹt trong quá khứ, bạn phải chấp nhận quá khứ cho những gì nó bao gồm cả cảm giác bất lực.
Bạn phải từ bỏ sự lựa chọn để xem lại nó vô tận, bất kể nó làm bạn mất bao nhiêu từ nỗi đau thực sự của bạn - nỗi đau của sự bất lực.
Khi nghi ngờ, hãy hành động trong hiện tại thay vì ở lại quá khứ. Làm điều gì đó hữu ích, ngay bây giờ, dù nhỏ đến đâu - và chống lại sự cám dỗ để phát lại một cảnh khác từ quá khứ của bạn.
Đừng từ bỏ quyền kiểm soát tương lai của bạn bằng cách giả vờ bạn có thể kiểm soát quá khứ.
Để nghĩ quá nhiều là một căn bệnh.
- Fyodor Dostoyevsky
4. Duy trì những kỳ vọng không thực tế
Kỳ vọng không thực tế là một nỗ lực sai lầm để kiểm soát người khác.Giống như nhai lại là một nỗ lực để kiểm soát quá khứ và cách chúng ta cảm nhận về nó, duy trì những kỳ vọng không thực tế thường là một nỗ lực tinh tế để kiểm soát người khác.
Tất nhiên, hầu hết những người có kỳ vọng không thực tế sẽ không thấy nó như vậy. Bạn có thể thấy kỳ vọng của bạn về người khác là một điều tốt: Có những kỳ vọng cao đối với mọi người khuyến khích họ phát triển và trưởng thành và trở thành chính mình tốt nhất!
Có thể, nhưng đây vẫn là một hình thức kiểm soát tinh tế. Bạn có một ý tưởng cho những gì một người khác trong cuộc sống của bạn nên hoặc làm hoặc hoàn thành và kỳ vọng của bạn là cách bạn cố gắng để làm cho nó xảy ra.
Nhưng chính xác, nó có nghĩa là gì để duy trì một kỳ vọng không thực tế?
Nói một cách đơn giản, điều đó có nghĩa là bạn dành thời gian để tạo ra những câu chuyện trong đầu về những gì người khác nên làm. Và khi họ chắc chắn không thể sống theo những tiêu chuẩn đó, bạn theo phản xạ so sánh thực tế với những kỳ vọng đó và cảm thấy thất vọng và thất vọng.
Và làm thế nào để bạn đáp ứng với sự thất vọng và thất vọng này? Bằng cách tạo ra những kỳ vọng thậm chí mạnh mẽ hơn và công phu hơn, bởi vì nó làm cho bạn cảm thấy tốt và kiểm soát!
Hãy nhìn, tất nhiên bạn quan tâm đến những người trong cuộc sống của bạn và muốn điều tốt nhất cho họ. Và thật đau đớn khi thấy họ đau đớn hay vật lộn hay đau khổ. Vì vậy, khi bạn tạo ra một câu chuyện trong tâm trí của bạn về họ thành công và làm tốt hơn (tức là một kỳ vọng), bạn cảm thấy tốt hơn một chút.
Vấn đề là, bạn thực sự không thể kiểm soát người khác, thậm chí là tốt hơn. Dù sao, gần như không nhiều như bạn muốn. Điều đó có nghĩa là bạn tạo ra một vòng luẩn quẩn liên tục của những hy vọng cao ngất và những thất vọng và thất vọng nghiêm trọng.
Hơn nữa, cuối cùng những nỗ lực kiểm soát của bạn bắt đầu được cảm nhận bởi những người trong cuộc sống của bạn và họ trở nên bực bội. Và nếu nó diễn ra đủ lâu, họ thậm chí có thể hành động trái với mong đợi của bạn chỉ đơn giản là bất chấp!
Giải pháp là buông bỏ những kỳ vọng của bạn. Ngừng tạo câu chuyện về những gì bạn muốn cho người khác. Và thay vào đó, chỉ cần có mặt cho người mà họ là:
- Xác nhận các cuộc đấu tranh hiện tại của họ thay vì mơ mộng về những thành công trong tương lai của họ.
- Đặt ranh giới thực sự trên hành vi của họ thay vì mong muốn sự hoàn hảo.
- Gặp họ ở nơi họ đang ở thay vì nơi bạn muốn họ ở.
- Giữ vững hy vọng của bạn nhưng hãy từ bỏ kỳ vọng của bạn.
Anh ấy đang bơi trong một biển kỳ vọng của người khác. Đàn ông đã chết đuối trên biển như thế.
- Robert Jordan
Tất cả những gì bạn cần biết
Nếu bạn muốn tăng trí thông minh cảm xúc, hãy thử tiếp cận vấn đề ngược: Thay vì cố gắng cải thiện kỹ năng trí tuệ cảm xúc, hãy cố gắng xác định và loại bỏ những thói quen can thiệp vào trí tuệ cảm xúc tự nhiên của bạn ngay từ đầu.- Ngừng chỉ trích người khác.
- Đừng lo lắng về tương lai.
- Ngừng nhai lại quá khứ.
- Ngừng mong đợi quá nhiều của người khác.
