Do đặc điểm địa hình, thủy văn, thời tiết và cả thói quen sinh sống nên bên cạnh việc khai thác, tận dụng những lợi ích do nguồn nước mang lại thì người Việt cũng phải thường xuyên đối chọi với những khó khăn, tai họa gây ra bởi chính nguồn nước đó.
Hằng năm, cứ đến mùa mưa lũ, người dân, nhất là ở khu vực miền Trung, ngoài nỗi lo về thiên tai còn canh cánh trong lòng nỗi lo sợ về "nhân tai" do các hồ thủy điện xả lũ.
Lời nguyền tài nguyên có câu "ăn của rừng, rưng rưng nước mắt" ngẫm suy thật chuẩn xác vì đó là cái giá phải trả do đối xử tệ hại với môi trường sinh thái tự nhiên.
122 người chết, mất tích do mưa lũ ở miền Trung, Tây Nguyên
Theo Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai, tính đến 19 giờ ngày 18-10, mưa lũ tại các tỉnh Miền Trung, Tây Nguyên đã làm 84 người chết, 38 người mất tích; 52.933 nhà bị ngập (Quảng Trị: 41.878 nhà; Quảng Bình: 11.055 nhà); 24.734 nhà bị hư hỏng, sập đổ. 35.787 người dân tại các tỉnh từ Quảng Bình đến Thừa Thiên - Huế phải di dời.
Sáng 18-10, tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai tổ chức cuộc họp bàn các phương án ứng phó với mưa lũ miền Trung. Ban chỉ đạo đã kích hoạt cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai do lũ, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất lên cấp 4, mức cảnh báo gần cao nhất (cấp 5) để huy động sự vào cuộc của tất cả các bộ, ngành, địa phương và người dân.
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng Thủy văn quốc gia, từ nay đến ngày 21-10, ở các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình có mưa to đến rất to, nguy cơ cao xảy ra lũ đặc biệt lớn trên các sông tại Hà Tĩnh, Quảng Bình; ngập lụt sâu, diện rộng tiếp tục diễn ra ở vùng trũng thấp, các khu đô thị tại các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Quảng Nam. Nguy cơ rất cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất ở vùng núi các tỉnh từ Nghệ An đến Quảng Nam. Nguy cơ cao xảy ra mất an toàn tại các hồ chứa thủy điện, thủy lợi nhỏ xung yếu.
Thủ tướng Chính phủ vừa có Công điện 1411/CĐ-TTg ngày 18-10 về việc tập trung cứu nạn, khắc phục hậu quả sạt lở đất tại khu vực thủy điện Rào Trăng 3 tỉnh Thừa Thiên - Huế và tại Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 337 thuộc Quân khu 4 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.
Thủ tướng yêu cầu Bộ Quốc phòng, Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn chỉ đạo Quân khu 4 và các đơn vị liên quan khẩn trương tập trung mọi nguồn lực, phương tiện để cứu hộ cứu nạn các nạn nhân còn đang bị mất liên lạc tại thủy điện Rào Trăng 3 và các cán bộ, chiến sỹ đang bị vùi lấp tại Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 337 bảo đảm nhanh nhất, khẩn trương nhất và an toàn cho lực lượng cứu hộ cứu nạn.
Sáng 18-10, tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai tổ chức cuộc họp bàn các phương án ứng phó với mưa lũ miền Trung. Ban chỉ đạo đã kích hoạt cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai do lũ, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất lên cấp 4, mức cảnh báo gần cao nhất (cấp 5) để huy động sự vào cuộc của tất cả các bộ, ngành, địa phương và người dân.
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng Thủy văn quốc gia, từ nay đến ngày 21-10, ở các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình có mưa to đến rất to, nguy cơ cao xảy ra lũ đặc biệt lớn trên các sông tại Hà Tĩnh, Quảng Bình; ngập lụt sâu, diện rộng tiếp tục diễn ra ở vùng trũng thấp, các khu đô thị tại các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Quảng Nam. Nguy cơ rất cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất ở vùng núi các tỉnh từ Nghệ An đến Quảng Nam. Nguy cơ cao xảy ra mất an toàn tại các hồ chứa thủy điện, thủy lợi nhỏ xung yếu.
Thủ tướng Chính phủ vừa có Công điện 1411/CĐ-TTg ngày 18-10 về việc tập trung cứu nạn, khắc phục hậu quả sạt lở đất tại khu vực thủy điện Rào Trăng 3 tỉnh Thừa Thiên - Huế và tại Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 337 thuộc Quân khu 4 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.
Thủ tướng yêu cầu Bộ Quốc phòng, Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn chỉ đạo Quân khu 4 và các đơn vị liên quan khẩn trương tập trung mọi nguồn lực, phương tiện để cứu hộ cứu nạn các nạn nhân còn đang bị mất liên lạc tại thủy điện Rào Trăng 3 và các cán bộ, chiến sỹ đang bị vùi lấp tại Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 337 bảo đảm nhanh nhất, khẩn trương nhất và an toàn cho lực lượng cứu hộ cứu nạn.
Lời nguyền tài nguyên
Ngoài nguyên nhân do lâm tặc hoành hành, sự tiếp tay của những phần tử thoái hóa trong chính quyền thì việc phát triển thủy điện vừa và nhỏ tràn lan, tàn phá rừng đầu nguồn, kể cả vườn quốc gia, cũng là tác nhân gây nên các hiện tượng lũ quét, lũ ống, sạt lở núi đồi..., phá hủy các cơ sở hạ tầng, làm nhiều người rơi vào cảnh "màn trời chiếu đất", đặc biệt là cướp đi biết bao sinh mạng của người dân vô tội.
Năm nay, miền Trung đang phải hứng chịu, vật lộn, chống chọi với bão lũ, đặc biệt lại do lở đất, làm chết và mất tích hơn 50 người ở Thừa Thiên - Huế và Quảng Trị, gây nên sự mất mát thật đau lòng.
Địa chất khu vực từ Quảng Trị đến Quảng Nam là vùng địa hình dốc, đất yếu. Khi mưa lớn thì nguy cơ trượt đất, sạt lở rất cao. Bình thường đã như thế rồi, khi có tác động san đất, xẻ núi, làm đường, xây dựng cơ sở hạ tầng... lại càng tác động đến kết cấu địa hình thì nguy cơ càng lớn hơn. Đặc biệt trong điều kiện biến đổi khí hậu, mưa lớn bất thường, nguy cơ càng cao hơn gấp bội. Vì vậy, khi xây dựng các cơ sở hạ tầng, kể cả doanh trại quân đội, phải hết sức quan tâm, từ khâu khảo sát, thiết kế đến kiểm tra an toàn khi đối phó với rủi ro trượt, sạt lở đất.
Để hỗ trợ cho việc điều tiết lũ hiệu quả, kể cả các nhà máy thủy điện, có nhiều yếu tố liên quan đến nhân tai: Quản lý vận hành hồ cần phải tuân thủ chặt chẽ theo quy định, đây là điều rất khó kiểm soát trong những tình huống khó khăn khi đứng trước bài toán tích nước phát điện và xả đón lũ.
Tăng cường nâng cao chất lượng công tác dự báo, đồng bộ, hỗ trợ được các quyết định trong các tình huống cần phản ứng nhanh của thủy điện.
Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, kịp thời cảnh báo được cho người dân trong tình huống phải xả lũ khẩn cấp.
Củng cố các cơ sở hạ tầng và phương tiện tránh, trú khi có mưa lớn, lũ lớn, đặc biệt ở các vùng miền núi, nông thôn và ven biển.
Về cơ bản, cần rà soát, hiệu chỉnh quy hoạch phát triển của các ngành, nhất là tuyến đường giao thông phải có đủ khẩu độ cống thoát lũ và phải được "lồng ghép" trong quy hoạch sử dụng tổng hợp tài nguyên nước và phòng chống thiên tai.
Phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường ở Việt Nam luôn tồn tại mâu thuẫn và nghịch lý. Mô hình tăng trưởng, tái cơ cấu nền kinh tế gắn với nhiệm vụ bảo vệ môi trường thiên nhiên là một vấn đề mang tính chất sinh tử không chỉ đối với Việt Nam mà còn đối với cả thế giới.
Bởi vậy, người ta mới đúc kết thành thơ: "Nếu tàn phá hết thiên nhiên/ Sách Đỏ lại sẽ ghi tên con người".
Năm nay, miền Trung đang phải hứng chịu, vật lộn, chống chọi với bão lũ, đặc biệt lại do lở đất, làm chết và mất tích hơn 50 người ở Thừa Thiên - Huế và Quảng Trị, gây nên sự mất mát thật đau lòng.
Địa chất khu vực từ Quảng Trị đến Quảng Nam là vùng địa hình dốc, đất yếu. Khi mưa lớn thì nguy cơ trượt đất, sạt lở rất cao. Bình thường đã như thế rồi, khi có tác động san đất, xẻ núi, làm đường, xây dựng cơ sở hạ tầng... lại càng tác động đến kết cấu địa hình thì nguy cơ càng lớn hơn. Đặc biệt trong điều kiện biến đổi khí hậu, mưa lớn bất thường, nguy cơ càng cao hơn gấp bội. Vì vậy, khi xây dựng các cơ sở hạ tầng, kể cả doanh trại quân đội, phải hết sức quan tâm, từ khâu khảo sát, thiết kế đến kiểm tra an toàn khi đối phó với rủi ro trượt, sạt lở đất.
Để hỗ trợ cho việc điều tiết lũ hiệu quả, kể cả các nhà máy thủy điện, có nhiều yếu tố liên quan đến nhân tai: Quản lý vận hành hồ cần phải tuân thủ chặt chẽ theo quy định, đây là điều rất khó kiểm soát trong những tình huống khó khăn khi đứng trước bài toán tích nước phát điện và xả đón lũ.
Tăng cường nâng cao chất lượng công tác dự báo, đồng bộ, hỗ trợ được các quyết định trong các tình huống cần phản ứng nhanh của thủy điện.
Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, kịp thời cảnh báo được cho người dân trong tình huống phải xả lũ khẩn cấp.
Củng cố các cơ sở hạ tầng và phương tiện tránh, trú khi có mưa lớn, lũ lớn, đặc biệt ở các vùng miền núi, nông thôn và ven biển.
Về cơ bản, cần rà soát, hiệu chỉnh quy hoạch phát triển của các ngành, nhất là tuyến đường giao thông phải có đủ khẩu độ cống thoát lũ và phải được "lồng ghép" trong quy hoạch sử dụng tổng hợp tài nguyên nước và phòng chống thiên tai.
Phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường ở Việt Nam luôn tồn tại mâu thuẫn và nghịch lý. Mô hình tăng trưởng, tái cơ cấu nền kinh tế gắn với nhiệm vụ bảo vệ môi trường thiên nhiên là một vấn đề mang tính chất sinh tử không chỉ đối với Việt Nam mà còn đối với cả thế giới.
Bởi vậy, người ta mới đúc kết thành thơ: "Nếu tàn phá hết thiên nhiên/ Sách Đỏ lại sẽ ghi tên con người".
Nguồn https://nld.com.vn/thoi-su/thien-tai-va-nhan-tai-2020101823084918.htm
* Please Don't Spam Here. All the Comments are Reviewed by Admin.