Chi Hoa giấy (danh pháp khoa học: Bougainvillea) là một chi trong thực vật có hoa bản địa khu vực Nam Mỹ, từ Brasil về phía tây tới Peru và về phía nam tới miền nam Argentina (tỉnh Chubut). Các tác giả khác nhau công nhận từ 4 tới 18 loài trong chi. Tên gọi khoa học của chi xuất phát từ Louis Antoine de Bougainville, đô đốc của Hải quân Pháp, người đã bắt gặp nó tại Brasil năm 1768 và miêu tả nó lần đầu tiên cho người châu Âu.
Phân loại khoa học
Phân loại khoa học
- Giới (regnum): Plantae
- (không phân hạng): Angiospermae
- (không phân hạng) Eudicots
- Bộ (ordo): Caryophyllales
- Họ (familia): Nyctaginaceae
- Chi (genus): Bougainvillea
Giống - Loài
- Bougainvillea buttiana/ Bougainvillea glabra/ Bougainvillea peruviana/ Bougainvillea spectabilis/ Bougainvillea spinosa
Xuất xứ - Nguồn gốc tên gọi
Cây Hoa Giấy còn có tên như Móc diều, Biện lý; tên thông thường tiếng Anh: Bougainvillea, Paper flower.
Có nguồn gốc từ Brazil (Nam châu Mỹ) và được gây trồng làm cây cảnh leo, trồng trong chậu, hanging basket, làm cây uốn thế ...
Đặc điểm
Cây leo, thân gỗ lớn, mập khoẻ, mọc nhanh, cành nhánh nhiều vươn dài. Lá đơn mọc cách, phiến hình trái xoan hay thuôn dài ở đỉnh, tròn ở gốc. Gốc cuống lá có gai hơi cong. Lá xanh quanh năm, rụng vào mùa đông ở những nơi lạnh.
Hoa lớn do lá bắc màu sặc sỡ làm thành. Lá bắc dạng lá, màu sắc từ trắng đến vàng tím, đỏ......, xếp 3 chiếc một trên 1 chùm ngắn và bọc lấy hoa hình ống dài ở phía trong, màu tía và có lông dày ở phía ngoài, màu vàng nhạt ở phía trong. Quả bế tròn hay cụt ở ngọn, thắt lại ở gốc. Hạt màu nâu hung bóng, hiếm thấy.
Các loài trong chi này là các loại dây leo dạng gỗ có gai, mọc cao tới 1-12 m, bò trên các loài cây khác bằng các gai có móc. Các gai có mũi nhọn chứa chất dạng sáp màu đen dễ dàng để lại trong thịt của các nạn nhân không ngờ vực. Chúng là thường xanh khi lượng mưa dồi dào có quanh năm, nhưng lại là sớm rụng nếu sống trong môi trường có mùa khô. Các lá mọc so le, lá đơn hình trứng nhọn mũi, dài 4-13 cm và rộng 2-6 cm. Hoa thật sự của chúng nhỏ và nói chung có màu trắng, nhưng mỗi cụm 3 hoa được bao quanh bằng 3 hay 6 lá bắc với màu rực rỡ gắn liền với nhóm thực vật này, bao gồm các màu hồng, tím, tía, đỏ, cam, trắng hay vàng. Bougainvillea glabra đôi khi được gọi là "hoa giấy" do các lá bắc của nó mỏng và giống như giấy. Quả là dạng quả bế hẹp, 5 thùy.
Hoa giấy có 2 loại (hoa đơn và hoa kép). Hoa giấy có nhiều mầu khác nhau: Đỏ thẫm, tím Huế, vàng, trắng… có giống hoa chỉ có 1 mầu (đơn tính), có giống hoa 2 mầu (lưỡng tính).
Hoa giấy là loại hoa đẹp, đa mầu nên được nhiều người ưa thích. Hiện nay trên đất nước VN hoa giấy đang được trồng phổ biến ở nhiều nơi. Từ trong các công viên đến các nơi công sở, từ các vườn sân cảnh gia đình đến các nơi khuôn viên, nhà hàng khách sạn, phòng tiếp khách… đâu đâu cũng có những bồn hoa giấy xinh xắn, sắc mầu rực rỡ.
Phân bố
Bougainvillea là các dạng cây cảnh phổ biến tại phần lớn các khu vực có khí hậu nóng ấm, bao gồm Indonesia, Ấn Độ, Đài Loan, Zimbabwe, Việt Nam, Malaysia, Philippines, Australia, khu vực ven Địa Trung Hải, Caribe, Mexico, Pakistan, Panama, Nam Phi, miền nam Hoa Kỳ và Hawaii.
Nhiều loại giống cây trồng và cây lai ghép đã được chọn lọc, bao gồm cả các dạng cây bụi gần như không gai. Một vài giống Bougainvillea là vô sinh và chúng được nhân giống bằng cành giâm.
Do sự phát triển nhanh của các gai cứng và các cành mắn đẻ, nên chúng là lý tưởng như là hàng rào tự nhiên cho các ứng dụng an ninh.
Biểu Tượng - Biểu trưng
Các loài hoa giấy khác nhau là hoa chính thức của các đảo như Grenada, Guam, các huyện Liên Giang và Bình Đông ở Đài Loan; Ipoh, Malaysia; và của các thành phố như Tagbilaran, Philippines; Camarillo, California; Laguna Niguel, California và San Clemente, California.
Ý nghĩa
Có người nói Hoa giấy biểu trưng cho sự "mong manh". Thui thì tạm hài lòng với ý nghĩa đó. Nếu Hoamaitrang biết ý nghĩa chính xác hơn sẽ post chỉnh sửa sau,
Kỹ thuật trồng và chăm sóc Hoa Giấy
Cách trồng:
Cây dễ trồng, thích hợp với khí hậu nhiệt đới. Gây giống chủ yếu bằng giâm cành vào mùa xuân. Cành giâm dài 8-9 inches, cắm sâu cỡ 3 in., giữ ẩm thường xuyên và che bóng mát. Khoảng sau 10 ngày cành nảy chồi và sau 20 ngày rễ mới phát sinh. Khoảng 2 tháng, cành dài cỡ hơn 1 feet có thể đem trồng nơi giàn leo. Khi cây leo dài có thể cắt sửa theo ý.
- Vào cuối tháng giêng sau khi đợt hoa giấy đầu tiên tàn, dùng kéo cắt tỉa, sửa lại cành nhánh, rồi đánh ra khỏi chậu, rũ 2/3 đất, cắt bỏ những rễ già khô, cho đất mới vào trộn với phân chuồng và NPK với tỷ lệ :10 phần đất - 3 phần phân chuồng -1 phần NPK. Sau khi trồng xong, tưới đẫm nước, chăm sóc cây ổn định, sang tháng ba cây ra hoa rực rỡ.
- Để cây có màu xanh đậm lâu tàn, tôi ngâm phân NPK với lân theo tỉ lệ :3 NPK - 1 lân pha loãng, cứ năm ngày tưới 1 lần, làm như vậy giữ được hoa, lá trên cành cây đến 2 tháng
- Sau khi biểu hiện hoa sắp tàn, lấy NPK bón sâu quanh gốc rồi tưới nước, giữ độ ẩm thường xuyên, dùng kéo cắt hoa đã tàn, vặt bỏ cành lá già trên cây, cành rườm rà, chỉnh lại cây. Làm vậy chỉ 10-20 ngày sau cây lại ra hoa trở lại. Ông còn nói áp dụng hoa ngâu, hoa mai vàng tứ quý đều hiệu quả, nhà tôi chỉ có hoa giấy áp dụng theo cách ông rất hiệu quả, vậy nhà bạn nào có hoa ngâu về áp dụng nếu có kết quả tốt nhớ nhắn tôi biết nhé
Sâu bệnh
Bougainvillea tương đối ít bị sâu bệnh, nhưng có thể bị tổn thương từ các loài giun và rệp. Ấu trùng của một số loài cánh vẩy cũng phá hoại chúng, chẳn hạn như Hypercompe scribonia.
Chăm sóc hoa giấy ra hoa quanh năm
Hoa giấy là loài hoa được trồng phổ biến ở nước ta, đâu đâu cũng thấy có hoa giấy. Hoa giấy là loài hoa “hữu sắc vô hương”. Có nhiều loại hoa khác nhau, từ đơn tính (hoa một màu) đến loài lưỡng tính (hai màu).
Để hoa giấy ra hoa quanh năm, cần tiến hành một số thao tác sau:
- Sau đợt hoa giấy đầu tiên tàn, sửa lại tàn, nhánh (hoặc cây trồng đã lớn cũng phải cắt sửa tàn, nhánh cho đẹp).
- Trồng lại với chất trồng mới (phân chuồng, đất), nghĩa là thay đất cho cây.
- Chăm sóc cho cây sống ổn định, rồi lặt bỏ toàn bộ lá cũ.
- Quan sát: chồi nẩy, ngừng chăm sóc, để cho bầu đất trong chậu khô lại.
- Khi chồi mọc ra ở các cành, tán bắt đầu chùn lại.
- Sau đó, tưới nước và có thể bón bổ sung NPK 10 – 10 – 30 để cây có hoa đẹp, lâu tàn.
- Sau đợt hoa vừa rồi tàn, tiến hành cắt tỉa, tạo tán.
- Bón phân NPK 20 – 20 – 20 kết hợp với phân chuồng hoai để cây hồi sức.
- Bỏ khô vài ngày để cho lá héo rũ, rồi tưới nước trở lại (nhưng lượng nước tưới lúc này rất ít vì chủ yếu là giữ ẩm cho cây).
- Sau đó, 1 đến 2 tuần cây sẽ nẩy chồi và tiếp tục lại ra hoa.
